Գիտեմ, որ գյուտ չարեցի, բայց այսօր Մարտի մեկն է. Շատերի համար գարնան առաջին օրը, մնացածների համար մեզ քաջ ծանոթ դեմքերի տարեդարձն, մարդկանց մի ստվար մասի համար Գորբաչովի ծննդյան նախօրեն, միգուցե կգտնվեն մարդիկ ում համար այսօր կամ ավելի ճիշտ այսօրվա միտինգը կլինի վերջի սկիզբն եվ այլն.
Անձամբ ինձ համար վաղը /հիմա դեռ գիշեր է, չնայած որ Մարտի 1-ն է արդեն / դա առաջին հերթին իմ հոր եվ ընկուհուս ծննդյան օրն է. Հորս ծնունդն այսօր շնորհավորեցինք /վաղը աշխատանքային օր է, համ էլ մարդը իրավունք ունի մի քանի օր ծնունդ նշելու՝ մի օր երեխաների ու թոռների հետ, հաջորդ օրը աշխատանքի տեղն .../. Ծավոք չկարողացա ընկերուհուս շնորհավորել, քանի որ վերջին անգամ նրա հետ խոսել եմ 6-7 տարի առաջ, եվ այն ժամանակ նա արդեն երկու հասուն երեխա ուներ, մի հատ էլ ամուսին. Այժմ չգիտեմ էլ որ երկրում է, այնպես որ ... :-(
Մոտ երկու շաբաթից մարտի մեկն է: Նույն այս օրը 2008 թվականին տեղի ունեցավ հայ ժողովրդի կյանքում իր պատմության ընթացքում ամենաողբերգական իրադարձությունը` հայը իր երկրի մայրաքաղաքաում նախճիրի ենթարկեց հային: Այս օրն էր, որ մարդը ցույց տվեց իր ողջ մռայլ էությունը, ողջ գորշությունը համայն մարդկության: Սա նախճիր էր` ուղղված ամենայն արդարությանը, ուղղված մարդկային խղճի նրբությանը, կարծիքի ազատ արտահայտմանը, մտածողության բազմազանությանը եւ, ընդհանրապես, յուրաքանչյուր դրական երեւույթի:
01 09
Քաղաքացի | Հետընտրակայն ՀայաստանՔաղաքականությունՔաղաքական սողուններ
Հեռագիր թուրքական կառավարությանը. Նորին գերազանցություն Մեծարգո Օսմանյան կառավարության զինվորական մինիստր` Էնվեր փաշային. Կոստանդնուպոլիս
Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը պատիվ ունի հայտնելու Ձերդ գերազանցությանը, հանուն մեր բարեկամության, իրազեկ դարձնել Ձեզ այն մասին, որ Անդրանիկ փաշան խուսափել է մեր կառավարությունից, իմանալով, որ զինվորական դատի պիտի ենթարկվի մեր զինվորական մինիստրին չենթարկվելու համար: Անդրանիկ փաշան տաճկահպատակ հայերից կազմել է առանձին զորաբանակ, նպատակ ունենալով անցնել Ջուլֆայի կամուրջը եւ Խոյի ու Սալմաստի շրջանում միանալ Վանից նահանջող ժողովրդին: Նա մտադիր է ուժեղ բանակ կազմել, ստեղծել սեպարատ պետություն եւ հարձակվել ձեր վրա: Խնդրում ենք միջոցներ ձեռք առնել նրան վերջնականապես ջախջախելու համար:
Հայաստանի Հանրապետության կառավարության նախագահ` Հ. Քաջազնունի
Հայաստանի Հանրապետության զինվորական մինիստր` Արամ փաշա Մանուկյան
Հայաստանի կառավարության խորհրդի նախագահ` Սահակյան
Հուլիսի 17-ին, 1918թ.:
Լեւոն Տեր-Պետրոսյան.
Բանտում նստած են մեր ազգի ամենագիտակից, քաջ, հերոս, վճռական քաղաքացիները եւ նրանց նստեցրել են այն ոճրագործները, որ պետք է զբաղեցնեին նրանց տեղը, եւ վաղ, թե ուշ նրանք զբաղեցնելու են այդ տեղը…
...Իսկ այժմ ես ձեզ խնդրում եմ չենթարկվել հիպնոսի կամ հոգեխանգարման եւ հանգիստ լսել մեր ապագա գործողությունների ծրագիրը…
... Մենք ուզում ենք այս հանրահավաքով նաեւ ԵԽ-ի, ինչու չէ նաեւ ԵԱՀԿ-ի բյուրոկրատներին ցույց տալ, որ իրենք պետք է դադարեն Հայաստանին վերաբերվել ռասսիստական, իրենց վերին ատյանների դիրքորոշումներով, նրանք պետք է դադարեն արհամարհել մեր ժողովրդին՝ նրան համարելով երրորդ աշխարհի երկրների ժողովուրդ…
... Պարոն քաղաքապետ, պարոն նախագահ համարվող անձնավորություն, մենք 45 դիմում ենք ներկայացրել վերջին ամիսների ընթացքում, բոլորն էլ մերժվել են: Դուք ո՞ւմ եք մերժել, պարոն քաղաքապետ եւ հաջորդը` դուք ո՞ւմ եք մերժում: Դուք ինձ չեք մերժել, դուք մյուս դիմումատուներին չեք մերժել, դուք մերժել եք 200.000, 300.000, 400.000, 500.000 մարդու: Դուք ո՞վ եք, ձեզ ո՞վ է այդ իրավունքը տվել` փակել ժողովրդի բերանը…
... Ավազակախումբը, թաթար-մոնղոլական հանցախումբը կրակ բացեց ժողովրդի վրա: Նրանք վաղ թե ուշ պատասխան են տալու…
... 5000 մարդ են բերման ենթարկել, 500 հոգու ձերբակալել, 130 հոգու կալանովորել, որոնցից 86-ն այսօր էլ գտնվում են բանտերում, եւ նրանցից ոչ մեկին մինչեւ հիմա մեղադրանք չի ներկայացվել մարտի 1-ին զենք կրելու կամ կիրառելու մասին: Չկա եւ չի կարող լինել այդպիսի մեղադրանք: Ոչ մեկին մեղադրանք չի ներկայացվել մեքենաներ հրկիզելու, խանութներ թալանելու մասին. 4 հոգու էին գտել, որոնցից մեկը, պարզվեց, Ռոբերտ Քոչարյանի որդու ընկերն է,մյուս երեքն էլ Սերժ Սարգսյանի վստահված անձինք, որոնց մասին նրանք հայտարարեցին դատարանում: Ես պահանջում եմ իշխանություններից՝ ձեր անունից, ձերբակալել եւ դատի տալ բոլոր խանութ թալանողներին. վստահ եղեք, որ դրանց մեջ շարժման համակիրներից, կողմնակիցներից ոչ մեկը չկա, բոլորն էլ նրանց սադրիչներն են, ձերբակալեք բոլորին եւ ցույց տվեք մեր ժողովրդին. նրանք կլինեն ձեր օրլիգարխների սափրագլուխները, մեր ոստիկանապետերի հովանավորության տակ գտնվող քրեական ոհմակները…
... Մի՞թե ճիվաղություն չէ, որ 10 զոհերի կապակցությամբ քրեական գործեր չեն հարուցվել դրանք հետաքննելու համար, ճիվաղություն չէ՞, որ այդ 10 զոհերի ընտանիքները չեն ճանաչվել տուժածներ, որոնք արժանի են բավականին մեծ փոխհատուցման, դա չի մեղմի նանց ցավը, բայց փոխհատուցումը պետք է շատ մեծ լինի, առնվազն 1 մլն դոլար պետք է ստանան զոհվածների ընտանիքները, այդ թվում նաեւ զոհված ոստիկանների: Եվ այդ գումարը պետք է վճարվի ոճրագործության գլխավոր հանցագործ Ռոբերտ Քոչարյանի գրպանից…
... Սերժ, դու իմ ընկերն ես եղել, ես քեզ կարող եմ նաեւ «դու»-ով դիմել, նույն իրավունքը ունես նաեւ դու. սա ի՞նչ խելագարություն է՝ ՀՀ-ում ստեղծել մի այնպիսի խնդիր, որը շարունակ բորբոքելու է ժողովրդին, մի՞թե հնարավոր չէ մեկ օրում մեկ զանգով լուծել այդ հարցը եւ դրանից հետո մենք պատրաստ ենք նաեւ նստել երկխոսության իշխանությունների հետ, որպեսզի դուրս գանք այս թնջուկից. սա վտանգավոր իրավիճակ է, վտանգավոր ոչ թե ֆիզիկական բախման իմաստով, այլ մի երկրում, երբ այդպիսի հակադիր քաղաքական ռեալ ուժեր գոյություն ունեն, ոչ իշխանությունն է ունակ նորմալ աշխատելու, թեթեւացնելու ժողովրդի վիճակը, ոչ էլ մեր խաղաղ ցուցարարներն են կատարելու իրանց ընտանեկան ու աշխատանքային պարտքը. հոգեկան խռովքը պետք է հանել մեր ժողովրդի միջից: Այո, մենք պատրաստ ենք երկխոսության, բայց մենք չենք գնալու բազարների…
ՌԱԶՄԱՎԱՐԱԿԱՆ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԵՆՏՐՈՆԻ ՍԵՆՍԱՑԻՈՆ ԲԱՑԱՀԱՅՏՈՒՄՆԵՐԸ
Մենք շարունակում ենք ընթերցողների ուշադրությանը ներկայացնել Ռազմավարական հետազոտությունների մոսկովյան կենտրոնի «Հայաստանի նախագահական ընտրությունները՝ ներքաղաքական եւ ընտրական գործընթացների վրա նախկին նախագահ Լ.Տեր-Պետրոսյանի ազդեցության տեսանկյունից» վերլուծական զեկույցի հիմնական դրույթները։
Մոսկովյան վերլուծաբանների համոզմամբ, Հայաստանում փետրվարի 20-ից մինչեւ մարտի 2-ը ընկած ժամանակահատվածում տեղի ունեցած իրադարձությունները եւ դրանց արդյունքները միանգամայն ակնբախ ցույց տվեցին. Տեր-Պետրոսյանն իր առջեւ դրել էր առավել քան կոնկրետ խնդիր. թուլացնել Հայաստանի պետականությունն ու դիրքերը արտաքին քաղաքական ասպարեզում։ Եւ խոսքը վերաբերում է նախեւառաջ Ղարաբաղյան հիմնախնդրի կարգավորմանը։
Ապրիլի 9 ին, «քաղաքակիրթ» աշխարհի օրհնությամբ, Հայաստանում հաստատված ավազակապետական վարչախմբի մի պարագլխին փոխարինեց մեկ ուրիշը: Փոխարինեց զանգվածային ընտրակեղծիքների, աննախադեպ բռնությունների, քաղաքական հալածանքների եւ խաղաղ ցուցարարների դեմ կազմակերպված սահմռկեցուցիչ սպանդի միջոցով:
Արեւմուտքը բավարարվեց հայաստանյան իրադարձություններին վերաբերող արտաքուստ խիստ, բայց իրականում դատարկ ու անպատասխանատու հայտարարություններով, կամա թե ակամա նպաստելով հանցագործ իշխանությունների վերարտադրությանը:
Եւրոպական կազմակերպությունները, առաջնորդվելով քաղաքական նկատտառումներով եւ կրկնակի ստանդարտներով, բռնեցին ոչ թե ժողովրդավարության, ազատության եւ իրավական պետության գաղափարներով տոգորված Հայաստանի նոր քաղաքացիական հասարակության, այլ անօրինական վարչախմբի կողմը:
Առերեւույթ կայունության ապահովման շահագրգռությամբ, բայց ծածկաբար Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացում Հայաստանի դիրքերը թուլացնելու նպատակով, Արեւմուտքը նախընտրեց մեր երկրում ունենալ խոցելի լեգիտիմությամբ օժտված բռնապետություն, քան ժողովրդի վստահությունը վայելող իշխանություն:
Ով էլ ինչ ասի, ես չեմ կարող հավատալ, որ Սերժ Սարգսյանը կարող է այսքան խոստացված «համակարգային փոփոխություններ անի»: Թեեւ, ըստ իս, դա թեորիապես այնքան էլ դժվար գործ չի՝ նա պարզապես ազատվում է իրեն սատարողներից եւ որոնում-գտնում է նոր դեմքեր: Թե չէ, Մանվել ու մի քանի օլիգարխ բռնելով ոչ մի բանի չի կարող հասնել:
Սակայն, թեորիապես ամեն ինչ հեշտ է թվում: Ախր, այդ մարդիկ, ովքեր «խայտառակել ռեսպուբլիկա», անկախ այն հանգամանքից, թե՝ ուղղակի պատվե՞ր են կատարել, թե՞ պարզապես ցանկացել են լավամարդ դառնալ, կամ էլ՝ «քամակներն են փրկել», կամովի կամ պարտադրված կերպով, հենց իրե՛նք են Սերժ Սարգսյանին դարձրել նախագահ: Եվ, շատ էլ ցանկանա, չի՛ կարողանալու նորանշանակ (նշանակված՝ այդ մարդկանց կողմից) նախագահը նրանց «հախից գալ»:
Պրակտիկորեն, Սերժ Սարգսյանը չի՛ կարողանալու «դարձի գալ» եւ «հստակ վերաբերմունք» ցուցաբերել բոլոր «մտնողների» նկատմամբ (թե ուր մտնողների, կարծում եմ, չարժե բարձրաձայնել. փրկիչ Արտաշեսն ու նորհայաստանցի Արթուրի ականջները կանչեն...): Նա կարող է պարզապես մի քանի ցուցադրական քայլեր անել, բայց՝ ոչ ավելին:
Նրա թիմը ժողովրդից խլել է ամենաթանկ հատկանիշը՝ հավատը, եւ նա առնվազն պետք է վանական դառանա, որպեսզի Տերը կարողանա «ամնիստիա» տալ:
Այնպես որ, իմ խորին համոզմամբ, մենք ընդամենը ներկա ենք լինելու գումարելիների պարզագույն փոփոխության՝ առանց արդյունքի փոփոխման որեւէ հեռանկարի:
Վաղը տեղի կունենա Սերժ Սարգսյանի երդման արարողությունը: Կառավարությունը հրաժարական կտա, եւ կկազմվի նորը: Այս հարցը`վարչապետի, շատ տարածված է եւ «վայելում» է մեծ ժողովրդականություն: Մեկը մեկին հանդիպելիս հարցնում է. «Ըստ քեզ, ո՞վ է լինելու մեր վարչապետը»:
Բայց ի սկզբանե այս հարցը «ունի» մի դեֆիցիտ կարծես: «Մեր վարչապետը…». իսկ ո՞վ ասաց, որ նա մեր վարչապետն է: Եթե կառավարությունը, Նախագահը, պառլամենտը ունեն լեգիտիմության խնդիր, ապա «մեր վարչապետ» ասածը չի՛ համապատասխանի իրականությանը:
Այսպես. քննարկվում են մի քանի թեկնածուներ:
«Ազատություն» ռադիոկայանի այն հարցին, թե ապրիլի 9-ից հետո պարոն Քոչարյանը ի՞նչ աշխատանք է ունենալու, նախագահը պատասխանեց. «Ձեր հարցի կոնտեքստը ենթադրում է, որ ես անպայման պաշտոն եմ ունենալու: Ես հասկացա, որ սա «Ազատություն» ռադիոկայանի ոճն է»: Լրագրողը պարզաբանեց, թե դրանով ինքն է հետաքրքրված, Քոչարյանն էլ ասաց. «Անձամբ ձեզ ցանկություն չունեմ պատասխանելու»: Լրագրողը պահանջեց, որ իրեն որպես «Ազատություն» ռադիոկայանի աշխատակից պատասխանի, Ռոբերտ Քոչարյանն էլ շարունակեց. «Ես հատկապես «Ազատություն» ռադիոկայանին ցանկություն չունեմ ասելու, թե ինչով եմ զբաղվելու»: Լրագրողը փորձեց իր ունկնդիրների անունից եւս մեկ հարց տալ եւ ասաց՝ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները..., սակայն պարոն Քոչարյանը ընդհատեց նրան. «Մի խառնեք ՀՀ քաղաքացիներին ձեր վարվող քաղաքականության հետ՝ կոնկրետ իմ եւ ՀՀ-ի նկատմամբ: Ես ավելի շատ հարգում եմ Հայաստանում այն լրատվամիջոցները, որոնք իրենք են իրենց ծախսերը հոգում, այլ ոչ թե աշխատելով Հայաստանում՝ ֆինանսավորվում են այլ կառավարությունների կողմից: Հիմա որոշել եմ չպատասխանել, քանի որ ինչ դուք անում եք՝ ուղղված է ՀՀ պետականության հիմքերի քայքայմանը, եւ ես չեմ կարող դրան նայել դրական աչքերով»:
«Առավոտ», 2008-04-05
Հ.Գ. Այսինքն, ԱՄՆ-ն ֆինանսավորում է մի կառույցի, որ Հայաստանի պետականության հիմքերը խարխլի՞: Այստեղ են ասում՝ նախ, մարդու (լրագրողի) հետ խոսելու վարվեցողության կանոնները սովորիր, նոր անցիր քաղաքական մեկնաբանությունների:
Եկեք այսօրվա ասուլիսներից մեջբերումներ կատարելով, վերլուծենք մեր «հարազատ», «քոմփլեմենտար» եւ «շիփ-շիտակ» մարդկանց խոսքերն ու ֆաշիզմին ներհակ տրամադրությունները:
Այսպես. այսօր ասուլիս են տվել Աշոտյանը եւ բաղդասարյանը (հատուկ փոքրիկ տառերով, իր պես՝ փոքր: Ի դեպ, Կարապետիչի ականջը կանչի, ինչպես կասեր «ՉԻ» թղթակից Վահե Պետրոսյանը`Պրիվետ, ՏԻԿ):
բաղդասարյանը ասել է հետեւյալը, որը քաղել եմ Լրագրից.
Ինչ վերաբերում է հարցին, թե արդյոք ինքը պատասխանատու չի զգում իրեն մարտի 1-ի թափված արյան համար, քանի որ դա հաջորդեց այն բանին, որ մեկ օր առաջ ինքը գործակցության հուշագիր ստորագրեց իշխանության հետ, ապա Արթուր Բաղդասարյանը նշել է, որ եթե ինքը մարտի 1-ից հետո ստորագրեր այդ հուշագիրը, ապա կասեին, թե ինչպես է այդ իրադարձություններից հետո ձեռք սեղմում իշխանության հետ («բլոդացումը»՝ իմ կողմից): Արթուր Բաղդասարյանի խոսքով, մարտի 1-ի համար պատասխանատու են նրանք, ովքեր կազմակերպել էին այդ ամենը եւ ինը-տասը օր շարունակ մարդկանց պահում էին հրապարակում, անծրագիր: Ինքը միշտ եղել է շիտակ, շիտակ ու անկեղծ ասել է, թե ինչու չստացվեց Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի հետ գործակցությունը, եւ որ ինքը արժանապատվորեն սեղմել է իշխանությունից իրենց մեկնած ձեռքը:
1. Ուրեմն, բաղդասարյանը խոստովանեց, որ իշխանությունները կրակել են եւ այդ ամենի մեղավորը ղեկավարներն են:
2. Նա խոստովանեց, որ տեղյակ էր մարտի մեկի դեպքերի մասին, եւ դրա համար է ասում՝ եթե մարտի 1-ից հետո սեղմեի…
3. Ինքը հաստատեց եւս մեկ անգամ, որ անպայման գնալու էր իշխանության հետ համագործակցության:
Հայրենական Մեծ Պատերազմում ԽՍՀՄ ժողովուրրդների շատ ծանր գնով ձեռքբերված հաղթանակը հետպատերազմյան շրջանում այն թյուր պատրանքը ստեղծեց, թե իբր գործող ստալինյան վարչակարգը ամենից կենսունակն է: Նույն տարիներին էլ ավելի խորացավ կուսակցական տոտալիտարիզմը, իսկ հաղթնակը վերագրվեց Ստալինին եւ Կոմկուսին, դրանով իսկ կուսակցական բյուրոկրատիան դարձնելով անկառավարելի եւ կամայական:
Կուսակցական բյուրոկրատիան ՆԳՆ-ի եւ ՊԱԿ-ի հետ լարված մտնոլորտում էր պահում ժողովրդին եւ դրանով իսկ հասարակական-քաղաքական կյանքը շատ խիստ հսկողության տակ էր:
Գաղափարական հարկադրանքի պայմաններում գիտությունը եւ մշակույթը դիտվում էին որպես կուսակցության քաղաքականությանը ծառայող բնագավառներ: Բոլոր այն մտավորականները եւ մասնագետները, ովքեր հետեւողականորեն ծառայում էին կուսակցությանը եւ հասնում բարձր դիրքերի: Այդ պրո-կոմունիստ անձանց համար ստեղծվում էր առաջխաղացման լայն հնարավորություններ:
1940-ականներին ԽՍՀՄ ժողովուրդների գլխին սեւ ամպեր կուտակվեցին: 1946-48-ականներին ընդունվեցին որոշ օրենքներ, որոնք վերաբերվում էին գիտությանն ու արվեստին եւ միտված էին «մտավորականություն» հասկացության փոշիացմանը: Համամիութենական բանավեճերի եւ »չեկիստների» օգնությամբ ռեժիմը «ջրի երես հանեց» հարյուրավոր եւ հազարավոր հեղինակավոր ու անվանի մարդկանց,որոնք իրենց տեսակետների համար մեղադրվեցին այլակարծության, դավաճանության, միասնական հոսանքին հարելու, օտարամոլության եւ այլ, Աստված գիտե, թե ինչ արատների մեջ:
Տուժեց նաեւ Հայաստանի ԽՍՀ-ը: Միայն 1949-ի հունիսին Հայաստանից աքսորվեց եւ Ալթայի երկրամաս քշվեց 2754 ընտանիք կամ 12316 մարդ:
Ստորեւ ներկայացնում եմ Գարնանամուտի մեր շարժմանը նվիրված բանաստեղծությունս: Հույս ունեմ այն կարժանանա երգիչ երգահան ընկերոջս ուշադրությանը եւ նա կփորձի մի ոգեշունչ երաժշտություն գրել այս բառերի համար: Ընթերցողին խորհուրդ եմ տալիս բանաստեղծությունը կարդալիս «Հիմա»-ներից առաջ փոքր դադար առնել: Սա պահանջում է բանաստեղծության ռիթմը:
Նիկոլ Փաշինյան
ՁՈՆ ԳԱՐՆԱՆԱՄՈՒՏԻ
Ազատության քաղաքում, Ազատության խարույկներ,
Տաք բռունցքներ բյուրավոր` խոցող ցրտին հանդիման.
Մենք ծնվել ենք գարունքին, մենք գարուն ենք սերմանել,
Մեր հունձն առատ է արդեն,-«Հի-մա, հի-մա, հի-մա»:
Այդ մեր վերքերն են երգում հայրենիքի կարոտից,
Ծանակել ենք Վեմը մեր, տանուլ տվել ակամա,
Բայց գարուն է մոտենում ու բողբոջում ենք նորից,
Պար ենք բռնել մենք արդեն,- «Հի-մա, հի-մա, հի-մա»:
Եղբայրության վրաններ Թումանյանի տաք ծոցում:
Լույսը այսօր չի բացվի, այգն անավարտ կմնա:
Հոշոտում են հույսը մեր, մեր հոգիներն են խոցում,
Ծառս ենք եղել մենք արդեն,- «Հի-մա, հի-մա, հի-մա»:
Մարդեղեն բարիկադներ, ոգու եւ վախի բախում.
Փամփուշտներն են մեզ փարվում կարոտած եղբոր նման…
Ութ եղբայրների սրտեր, այլեւս չեն բաբախում,
Նահատակներն են հեւում,- «Հի-մա, հի-մա, հի-մա»:
Զնդանների երախում, մաքառում է շունչը մեր,
Մեր ձայնը չի շղթայվի, մեր երգը չի մահանա,
Ազատության փողոցում մարտիկներ կան աներեր,
«Պայքար, պայքար, մինչեւ վերջ», «Հի-մա, հի-մա, հի-մա»:
«Առավոտի» այսօրվա համարից տեղեկացա, որ Եվրոպայի Խորհրդի Նախարարների կոմիտեի մոնիտորինգի Ագոյի խմբի ղեկավար Պեր Սյորգենը Հայաստանյան հերթական այցի ընթացքում, այցելելով «Կենտրոն» քրեակատարողական հիմնարկ ու հանդիպելով հետընտրական ժամանակահատվածում ձերբակալված մի շարք անձանց հետ, մեր պաշտոնյաներին «դիտողություն» է արել այն հարցի վերաբերյալ, որ ձերբակալվածները զրկված են իրենց հարազատների հետ շփման հնարավորությունից:
ՀՀ արդարադատության նախարարն էլ իր հերթին Սյորգենին հավաստիացրել է, թե խնդիրը կլուծվի եւ ձերբակալվածներին հնարավորություն կտրվի շփվել իրենց հարազատների հետ:
Այժմ անցնեմ բուն գրառմանս: Ճիշտը որ ասեմ, այս տողերը գրելիս մտմտում էի, թե ի՞նչ բաժնում տեղադրել այն: Ցավով տեսա, որ «բացասական» վերնագրերից ունենք միայն «Քաղաքական սողուններ» բաժինը, իսկ ներկայիս նախարարին չճանաչելով, չէի ցանկանա հենց այնպես նրան տալ նման որակում: Սակայն, չեմ կարծում, որ ինչ-որ կցանկանայի գրել, կտրուկ կտարբերվի վերեւի որակումից:
Այսպիսով. ի՞նչ է դուրս գալիս, ո՜վ իմ հազարամյա քրիստոնեա ժողովուրդ: Ստացվում է, որ հարգարժան պարոն Սյորգենը (որին, այլ համատեքստում, կարելի էր անվանել՝ «ինչ-որ մի եվրոպացի») եկել է Հայաստան ու մեզ սովորեցնում է… մարդ մնալ: Պատկերացնո՞ւմ եք, այլազգին եկել է մեր տուն ու մեզ ասում է. «Տղե՛րք, դուք հա՛յ եք, նո՛ւյն ազգից եք, բա չե՞ք ամաչում, մարդկանց շաբաթներով պահում եք ու նույնիսկ թույլ չեք տալիս, որ նրանց կանայք, մայրերը եւ հարազատները գոնե տեսնեն-համոզվեն, որ իրենց տղան ողջ ու առողջ է: Կարոտ կա, բան-կա»:
Ու սովորեցնում են մեր Մեծն Արդարադատին (որի քաջարի արարքների ու ասուլիսների մասին շուտով բոլորս էլ բախտ կունենանք ծանոթանալու), թե ինչպես է պետք վերաբերվել մարդու հետ՝ անկախ այն հանգամանքից, թե նա ազատությա՞ն մեջ է, թե՞՝ անազատության:
Ու մեր Մեծն Արդարադատն էլ երկուս ստացած երեխայի նման գլուխը կախում է ու ասում՝ «դե լավ, եվրոպացի ջան, որ դու ես ասում, ես մի պահ կվերհիշեմ, որ ազատազրկվածներն էլ «մերոնք» են, ու թույլ կտանք, որ իրենց հարազատներին տեսնեն»:
Իսկական մանկապարտեզ… ու վրդովմունքի աստիճան հասցնող անմեղսունակ պաշտոնյաներ… (դեռ կանդրադառնանք շատերին...)
«Հանրապետություն» կուսակցության քաղխորհրդի անդամ Սուրեն Սուրենյանցը, նրա շահերի պաշտպան Հովիկ Արսենյանի փոխանցմամբ, շարունակում է մարտի 24-ից հայտարարած հացադուլը: «Իմ պաշտպանյալը կամքով եւ արիությամբ լցված է, եւ իմ բազմաթիվ հորդորները, նաեւ իր ընտանիքի անդամների հորդորները, որ փոխանցել էի իրեն, որեւէ ազդեցություն չգործեցին», - ասաց Արսենյանը` հավելելով, որ Սուրենյանը հայտարարել է, որ շարունակում է չընդունել իրեն առաջադրված մեղադրանքը` այն համարելով «քաղաքական հետապնդման դրսեւորում»: «Պահանջները նույնն են. որպեսզի իր եւ իր գաղափարակից ընկերների նկատմամբ քրեական հետապնդումները դադարեցվեն, եւ ազատ արձակվեն», - հավելեց փաստաբանը: Փետրվարի 25-ին ձերբակալված Սուրենյանցը մեղադրվում է «պետական իշխանությունը յուրացնելու, բռնություններով ուղեկցվող զանգվածային անկարգություններ կազմակերպելու, իշխանության ներկայացուցչին զինված դիմադրություն ցույց տալու, ինչպես նաեւ օրենքով սահմանված կարգի խախտմամբ հրապարակային միջոցառում կազմակերպելու եւ անցկացնելու մեջ»:
Մարտի 31-ի լուսադեմին Հրազդանի ոստիկանները՝ թվով մոտ 10 հոգի, հարձակվել եւ քանդել են այն վրանը, որի տակ Կոտայքի մարզի Մաքրավան գյուղի բնակիչ, երկրորդ կարգի հաշմանդամ, «Ալաշկերտՙ» գնդի հրամանատար Գեւորգ Գեւորգյանը եւ Վանատուր թաղամասի բնակիչ, ազատամարտիկ Արշալույս Բոզինյանը ի պաշտպանություն ԱԺ պատգամավոր, ազատամարտիկ Սասուն Միքայելյանի հացադուլ են հայտարարել:
Ոստիկանները բաց երկնքի տակ, հորդառատ անձրեւի տակ թողնելով հաշմանդամ հացադուլավոր Արշալույս Բոզինյանին, ոստիկանություն են տարել մյուսին, որն, ի դեպ, նաեւ երկու օր ջրադուլի մեջ էր, նրան սպառնացել են, որ դադարեցնի հացադուլը: Բայց ինչպես տեղեկացրեց Արշալույս Բոզինյանը, իրենք շարունակում են հացադուլը, եւ ինչպես ամեն օր, վաղը նույնպես կլինի հանրահավաք ժամը 14-ին ի պաշտպանություն իրենց պատգամավորի:
«Եվրոպայի Խորհրդի անդամ երկրի համար անընդունելի է քաղաքական բանտարկյալներ ունենալը»,- այսօր Երեւանում ՀՀ ԱԳ նախարար Վարդան Օսկանյանի հետ համատեղ ասուլիսի ընթացքում մի քանի անգամ հայտարարեց Եվրոպայի Խորհրդի Նախարարների կոմիտեի Մոնիտորինգի Ագոյի խմբի ղեկավար Պեր Սյորգենը: Ի դեպ, Ագոյի խմբի ղեկավարն ընդգծեց, որ խումբը իր ստեղծման օրից երբեւէ այսքան մեծ կազմով չի ժամանել Հայաստան. կազմում ընդգրկված են ԵԽ անդամ 9 երկրների պատվիրակների: Պատճառը Հայաստանում հետընտրական եւ մասնավորապես մարտի 1-ի իրադարձությունների հետեւանքով ստեղծված իրավիճակն է
«ԵԽ-ն Հայաստանը դիտում է որպես տարածաշրջանային կարեւոր երկիր, գործընկեր երկիր, եւ այդ իսկ պատճառով մեզ համար հետաքրքրական է այն իրավիճակը, որ ստեղծվել է Հայաստանում եւ մենք կարեւոր ենք համարում քաղաքական ճանապարհով դրա հաղթահարումը եւ երկրի վերադարձը ժողովրդավարական ուղի»,-ասաց Պեր Սյորգենը:
Ամբողջ տեքստը կարդացեք այս էջում:
Եթե կարդում եք ՀԱՅՔ, ապա ծանոթ կլինեք, իսկ եթե ոչ, ապա կարդացեք սա, եւ դիտեք ներկայացվելիք լուսանկարը: Ասեմ, որ ոչ մի նկատառում չունեմ` հետին միտք, պարզապես հաճելի նկար է, այդպես չէ՞:
Այն, ինչ տեղի է ունենում Հայաստանում վերջին տասը տարիներին, ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ սովորական ֆաշիզմ՝ հետեւողականորեն արմատավորվող իր դրսեւորումներով: Հայկական մամուլում եղել են մի քանի հրապարակումներ, որոնցում փաստարկվել են Հանրապետական կուսակցության եւ նացիոնալ-սոցիալիզմի գաղափարական ընդհանրությունները, բայց այդ հրապարակումները մնացել են անարձագանք:
Մեր իրականության մեջ հասարակությունն առհասարակ չի արձագանքում մամուլի հրապարակումներին: Եթե անգամ փոքրիկ վտանգ կա, որ կարող է արձագանքել, ապա պոտենցիալ այդ արձագանքները օպերատիվ կերպով մարում են հեռուստաեթերի ամենակուլ երախում, որը հեքիաթային մետամորֆոզով ժպտում է ամենքիս Հ1-ի «Հայլուրի» Տաթեւիկ Բաղդասարյանի, հ2-ի «Լրաբերի» Գայանե Փայտյանի կամ նրանց նմանակել փորձող այլոց շուրթերով: Այլ կերպ ասած, գեբելսյան քարոզչությունը պարզապես ծամում-թքում է ցանկացած անհաճո միտք, ցանկացած փաստ եւ հասարակությանը ստիպում է մարսել բացառապես իր ծամած-թքածը:
Սա ֆաշիզմի ցայտուն դրսեւորում է՝ ամեն ինչ հարմարեցնել եւ ծառայեցնել իշխող կուսակցության գաղափարախոսությանը:
«Եթե դու չես զբաղվում քաղաքականությամբ, ապա քաղաքականությունը կզբաղվի քեզնով»
Ստորև ներկայացնում եմ մի ողբերգական օրինակ, որը կարելի է ինչ որ չափով տեղավորել վերը բերված ասացվածքի ենթատեքսում:
168 ժամ, 03-28-2008, Yerevan
Մարտի 1-ին Ֆրանսիայի դեսպանատան մերձակայքում տեղի ունեցած ողբերգական իրադարձությունների զոհ Դավիթ Պետրոսյանի այրին` Լիլիթը, դեռ չհասցրած ամուսնու մահվան շոկից դուրս գալ, ցավը թողած՝ դիմում է զանգվածային լրատվամիջոցներին` հայտարարելով, որ այս օրերի ընթացքում Դավիթի քաղաքական հայացքների եւ մահվան դեպքի հետ կապված տարաբնույթ ինֆորմացիա է լուսաբանվում, որն իրականությանը չի համապատասխանում: Այդ դեպքերին հաջորդող խոսակցություններն ու սուտ տեղեկատվությունը նրա կյանքն իսկական մղձավանջ են դարձրել: Լիլիթը միանշանակ պնդում է, որ Դավիթը երբեք միտինգների չի մասնակցել, քաղաքական ակտիվիստ չի եղել եւ երբեւէ որեւէ քաղաքական ուժի չի համակրել: «Նա լրիվ անմեղ զոհ է եղել, որովհետեւ զուտ պատահականությամբ է հայտնվել դեպքի վայրում»,- վստահեցնում է նա:
Խաղաղ ցուցարարների նկատմամբ մարտիմեկյան ոճրագործությունից հետո ապօրինի մտցված արտակարգ դրությունը լուծեց միայն Սահմանադրական դատարանի` հանցավոր վարչախմբի համար ցանկալի որոշումը կորզելու հարցը, ասված է մարտի 28-ին տարածած մի հայտարարության մեջ, որը ստորագրել են Հայաստանի առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի շուրջ համախմբված քաղաքական ուժերը:
Հայտարարության հեղինակները կարծում են, որ արտակարգ դրության հանելը ձեւական էր եւ իրականում միջազգային հանրության աչքին թոզ փչելու միջոց:
Ժողովրդավարական բարեփոխումները Հայաստանում հանգեցրել են պետական տեռորի հաստատմանը:
Արտակարգ դրությունը հանելուց հետո Հայաստանի իշխանությունները ծավալել են բռնությունների եւ ահաբեկումների նոր ալիք: ՀՀ ոստիկանությունը եւ ազգային անվտանգության ծառայությունը որդեգրել են սովետական ԿԳԲ-ի մեթոդները եւ կազմակերպված ռեպրեսիաների են ենթարկում անպաշտպան մարդկանց:
Քաղաքացիները օրը ցերեկով, առանց պատճառի եւ բացատրության, բռնի ուժով բերման են ենթարկվում ոստիկանության բաժիններ, եւ նման բռնության զոհ կարող է դառնալ յուրաքանչյուր պատահական անցորդ: Ոստիկանությունում նոր միայն պարզում են նրանց ինքնությունը, փորձում ճշտել նրանց կողմից մարտի 1-ի հանրահավաքի մասնակցությունը, հոգեբանական ճնշման ենթարկում եւ ահաբեկում:
Նման բռնությունների ծավալը մեծանում է օր-օրի: Հայաստանի իշխանությունները կամայականորեն ոտնահարում են մարդու սահմանադրական իրավունքները եւ հիմնարար ազատությունները:
ՊԱՀԱՆՋՈՒ’Մ ԵՆՔ ԱՆՀԱՊԱՂ ՎԵՐՋ ՏԱԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ԻՐԱԿԱՆԱՑՎՈՂ ՏԵՌՈՐԻՆ:
1. «Երիտասարդություն հանուն ժողովրդավարության» ՀԿ
2. «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն» ՀԿ
3. «Ժուռնալիստների «Ասպարեզ» ակումբ» ՀԿ
4. «Կրթության ասպարեզ» ՀԿ
5. «Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի հայաստանյան կոմիտե» ՀԿ
6. «Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ» ՀԿ
7. «Հույս» ՀԿ
8. «Մենք պլյուս» ՀԿ
9. «Պետական կարիքների զոհեր» ՀԿ
10. «Սկսելա» երիտասարդական շարժում
Աղբյուր. http://zbosanq.blogspot.com/
Ավելի լայն թափով…
Դատելով ճղճիմ ռեժիմի (ի միջի այլոց արդեն ռեժիմ բառն էլ սրանց չի սազում) քայլերից, որոնք “ահուսարսափի” մեջ են ընկնում հրապարակայնորեն թերթ ու գիրք կարդալու գաղափարից անգամ, մանավանդ, որ վերջում պետք է լուսավորվեին իրենց իսկ ծառաների մտքերը, կարելի է պնդել, որ պարզապես զբոսնելը և այդ զբոսնելու ընթացքում որևէ օգտակար և հաճելի զբաղմունքով զբաղվելը բավականին ուժեղ հարված է հասցնում նրանց` ինչքան էլ որ դա անհավատալի է թվում:
Հետևաբար կոչ ենք անում բոլորիդ ամեն օր ժամը 18.00 այցելել Հյուսիսային պողոտա զբոսնելու` միաժամանակ զբաղվելով որևէ հետաքրքիր կամ օգտակար գործով (ընթերցանություն, բանավեճեր, կենդանի երժշտություն, սպորտային և ինտելեկտուալ խաղեր, և այլն): Ցանկը բաց է. օրենքի շրջանակներում արեք ինչ ուզում եք…
Հաղթելու ենք!
«Ազգային զարթոնք» հասարակական կազմակերպությունների միության հայտարարությունը
Հարգելի հայրենակիցներ.
Մարտի 21-ին մենք նախատեսել էինք մոմավառություն անցկացնել Ազատության հրապարակում ի հիշատակ վարչախմբի կողմից սանձազերծված մարտիմեկյան բռնությունների զոհերի: Սակայն իշխանությունները նորից ցույց տվեցին իրենց դեմքը: Ժողովրդի փորձերը նշել այդ օր որպես ազգային սգո օր (մի բան, որ հանցանք գործած իշխանությունը անամոթաբար հրաժարվեց անել) խափանվեցին բազմահազար ոսիկանական զորքի կողմից:
Այսուհետ պարզ է, որ իշխանությունները իրականում չեն հանել արտակարգ դրությունը եւ շարունակում են կապանքի տակ պահել մեր ազատության խորհրդանիշը` Ազատության հրապարակը: Որպես մեր երկրում ազատության եւ ժողովրդավարության վերականգնման առաջին քայլ մենք պետք է վերականգնենք մեր սիրված հրապարակը ազատորեն այցելելու եւ այնտեղ զբոսնելու մեր իրավունքը:
Մենք միանում ենք ժողովրդի որոշմանը ամեն օր ժամը 18:00-ից սկսած ժողովրդական զբոսանք անցկացնել Ազատության հրապարակում, որտեղ հնարավոր կլինի հանդիպել նաեւ ժողովրդականություն վայելող քաղաքական գործիչների, որոնց առջեւ փակված են վարչախմբին սպասարկող հեռուստատեսությունների դռները:
Թող վարչախումբը նորից ոստիկաններով փակի մեր հրապարակը, մենք կգանք մյուս օրը: Սակայն մենք ամբողջ աշխարհին կապացուցենք, որ այս իշխանությունները միակ հենքը` սվիններն են: Մենք ավելի համառ կլինենք մեր խաղաղ ճնշման իրականացման մեջ, քան ռեպրեսիվ մեքենան իր անպտուղ զորաշարժերով եւ բռնի գործողություններով: Իրականացնելով մեր հրապարակներում զբոսնելու իրավունքր, որն արգելված չէ անգամ իշխող ռեժիմի կողմից վերջերս ընդունված հակասահմանադրական օրենքներով, մենք հերթական կարեւոր քայլը կանենք մեր ազատությունների վերականգնման ճանապարհին:
Այս ժամերին Երեւանի փողոցներով շրջող տուրիստի մոտ կարող է տպավորություն ստեղծվել, որ Լեւոն-Տեր Պետրոսյանի թիմի կողմից կազմակերպված սգո եւ բողոքի լուռ ակցիան իրականացվում է, միայն թե իրենց սգո տուրքը արտահայտել ցանկացող մարդկանց փոխարեն Օպերայի հրապարակից մինչեւ Մյասնիկյանի հրապարակ ձգվող փողոցների մայթերում իրարից 1 մետր հեռավորության վրա կանգնած են… մահակավոր ներքին զորքերի մարտիկները:
Կարդում ենք Լրագիր.ամ-ում:
ԵՐԵՎԱՆԻ ԿԵՆՏՐՈՆԱԿԱՆ ՓՈՂՈՑՆԵՐՈՒՄ ՈՍՏԻԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԶՈՐՔԵՐ
Երեւանի Կենտրոնական փողոցներում այս պահին կանգնած են Ոստիկանության զորքերը, վահաններով եւ ռետինե մահակներով: Նրանք տեղակայված են Ազատության հրապարակից մինչեւ Մյասնիկյանի արձան ձգվող մայթերին, Կառավարության եւ Ֆրանսիայի դեսպանատան շենքերի մոտ: Ըստ ԱՌԿԱ գործակալության, մի քանի հարյուր մարդիկ հավաքվել են Ազատության հրապարակի մատույցներում` հարգելով մարտի 1-ի դեպքերի զոհերի հիշատակը, ձեռքներին սեւ ժապավեններ եւ մոմեր:
16:36:13 - 21/03/2008
Ստեղծված ներքաղաքական իրավիճակը շատ դիպուկ նկարագրում է Լ.Ալավերդյանը «Ժառանգությունից» - «Հայաստանը դարձավ մշտապես արտակարգ դրության պայմաններում ապրող երկիր»:
Ապրիլի 17-֊ին Ստրասբուրգում կքննարկվի Հայաստանում ստեղծված իրադրությունը
Եվրախորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովի գարնանային նստաշրջանում՝ ապրիլի 17֊-ին քաղաքական խմբակցությունների ղեկավարների առաջարկով արտահերթության կարգով կքննարկվի Հայաստանում ժողովրդավարական հաստատությունների գործառնությանը նվիրված հարցը:
Որպես համազեկուցողներ, ամենայն հավանականությամբ, հանդես կգան մոնիթորինգի հանձնաժողովի անդամներ Ջոն Պրեսկոտը եւ Ժորժ Կոլումբիեն: Քննարկման արդյունքում ընդունվելու է բանաձեւ:
Վեհաժողովում Հայաստանի պատվիրակության ղեկավար Դավիթ Հարությունյանը այսօր հաստատեց, որ քննարկումը կապված է Հայաստանում հետընտրական գործընթացների հետ:
Այն հարցին, թե հնարավո՞ր է արդյոք, որ քննարկման արդյունքում Հայաստանը զրկվի անդամության մանդատից, Դավիթ Հարությունյանը պատասխանեց. - «Հավանական չեմ համարում: Տեսականորեն, իհարկե, կարող է լինել, կարող են առանձին պատվիրակներ բարձրացնել այդ հարցը»:
Ռոբերտ Քոչարյան. «Արտակարգ դրությունը երկարացնելու համար առիթ չեմ տեսնում»
.... Խոսելով ընդդիմության հանրահավաքների հնարավոր վերսկսման մասին, նախագահը շեշտել է. - «Ընդհանրապես հանրահավաքների նկատմամբ իմ վերաբերմունքն այնպիսին է, որ ինչ-որ ժամանակ պետք է ուղղակի հանրահավաքներ ու երթեր չկազմակերպել: Եթե նույն տեղում հավաքվեն նույն մասնակիցները եւ ոստիկանությունն ապահովի այդ մասնակիցների անվտանգությունը (վիրավորների մի մասը նույնիսկ դեռ ամբողջությամբ չեն ապաքինվել), ապա մենք չենք կարող խոսել երկրի կայունության մասին: Նման քայլերը խաթարում են երկրի կայունությունը: Բացի այդ, դեռ հետախուզման մեջ են գտնվում այն մարդիկ, որոնք զենք եւ պայթուցիկ նյութեր են կիրառել ոստիկանության նկատմամբ: Եվ որեւէ երաշխիք չկա, որ այդ մարդիկ, պատասխանատվությունից խուսափելու համար, չեն փորձելու սադրանքների գնալ, վիճակն ավելի խառնել: Պատկերացրեք, որ հանրահավաք է եւ ինչ-որ մեկը մի պայթուցիկ նյութ է կիրառում իշխանություններին մեղադրելու նպատակով: Այդ դեպքում ո՞վ պետք է պատասխանատվություն կրի: Նաեւ այդ նպատակով փոփոխություններ կատարվեցին հանրահավաքների մասին օրենքում»:
Հասարակական 23 կազմակերպություններ պահանջներ են ներկայացրել Հայաստանի իշխանություններին
ասարակական 23 կազմակերպություններ այսօր Երեւանում ընդունել են հայտարարություն, որով պահանջում են իշխանություններից դադարեցնել «վհուկների որսը», ապահովել քաղաքացիների իրավունքները եւ մամուլի ազատությունը:
«Պահանջում ենք անհապաղ ազատել բոլոր քաղբանտարկյալներին եւ դադարեցնել «վհուկների որսը»` ԱԱԾ-ի եւ ոստիկանության համատարած հետապնդումներն ու ահաբեկումները ՀՀ բնակչության հանդեպ, վերացնել Հայաստանի Հանրապետության օրենքներում կատարված` բռնատիրության իրավական ամրապնդմանն ու մարդու իրավունքների եւ հիմնարար ազատությունների սահմանափակմանն ուղղված փոփոխությունները եւ դադարեցնել ստահոդ, սադրիչ, անհանդուրժողականություն սերմանող եւ միակողմանի լուսաբանումները լրատվամիջոցներում, ինչն արդյունք է իշխանությունների կողմից դրանց անօրինական եւ ամբողջական վերահսկողության»,֊ - ասված է հայտարարությունում:
Հասարակական կազմակերպությունները նաեւ դիմել են միջազgային հանրությանը, հորդորելով «անցկացնել անկախ միջազgային քննություն` բացահայտելու մարտի 1-2-ի դեպքերի իրական պատասխանատուներին, եւ միջոցներ ձեռնարկել կանխելու Հայաստանում մարդու իրավունքների եւ հիմնարար ազատությունների սահմանափակումները, նպաստել իրական ժողովրդավարական արժեքներով առաջնորդվող հանրակարgերի կայացմանը:
Այս հոդվածները ներկայացրել էր azatutyun.net -ը
Մղձավանջ Պարոնյան փողոցում. ցուցարարը պատմում է սարսափի ու վճռականության մասին
57-ամյա Գրիզելդա Ղազարյանի գլուխն ամբողջովին վիրակապված է: Ոստիկանական մահակի հարվածից բացված պատռվածքի վրա ութ կար է դրվել:
«Հետո լավ չեմ հիշում արդեն, միայն զգում էի, որ ինչ-որ տաք բան է հոսում դեմքիս վրայով,- ասում է Գրիզելդան: - Կարծում էի, որ «այլանդակությունը» վերջացել է օպերայի հրապարակում, բայց երբ տեսա, թե որքան զորք է լցվում Մյասնիկյանի հրապարակ, ու ժողովուրդը պատրաստվում է ինքնապաշտպանության, հասկացա, որ մորթելու են մեզ, ու ես պատրաստ էի մորթվելու»:
Նամակ ՀՀ գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանին
18 մարտի 2008 ԺԽ-0044/08
Պարոն Աղվան Հովսեփյանին
ՀՀ գլխավոր դատախազ
Երեւան, Հայաստանի Հանրապետություն
Պարոն գլխավոր դատախազ,
Ազգային Ժողովի 2008թ. մարտի 4-ի արտահերթ նիստի ընթացքում, ի պատասխան «Ժառանգություն» խմբակցության պատգամավորների հարցերի, ովքեր մարտի 1-ի ցերեկը եղել էին ՀՀ-ում Ֆրանսիայի դեսպանատանը, Երեւանի քաղաքապետարանին, Մյասնիկյանի արձանին հարող տարածքում, Դուք պատասխանեցիք. «Որպես ականատես, կարող եք գալ դատախազություն եւ ցուցմունք տալ, ես միայն շնորհակալ կլինեմ ձեզ, որպեսզի կարողանանք այդ հանգամանքները պարզել»: Իսկ Ձեր եզրափակիչ ելույթում վերստին հնչեցրիք, որ այն� «պատգամավորները, որոնք այս ամբիոնից հայտարարեցին իրենց ականատես լինելու մասին, ես ինձ մոտ նշել եմ, դուք անպայման կհարցաքննվեք՝ որպես վկաներ, եւ ես շնորհակալ կլինեմ դրա համար»։ Ձեր այս հայտարարությունը, որն ուղիղ մեջբերված է ԱԺ 2008թ. մարտի 4-ի նիստի սղագրությունից, մենք ընկալեցինք իբրեւ մարտի 1-ին տեղի ունեցածը բազմակողմանի քննության ենթարկելու շահագրգռություն:
Օրեր անց ԶԼՄ ներկայացուցիչների հետ Ձեր հանդիպումներից մեկում` նախքան պատգամավորներին հարցաքննության հրավիրելը, Դուք կրկին հավաստեցիք, որ որպես վկաներ հարցաքննվելու են նաեւ «Ժառանգություն» խմբակցության պատգամավորները, ավաղ, կանխակալ կարծիք հայտնելով, թե «նրանց խոսքերը սուտ են»: («Ազատություն» ռադիոկայան, 7 մարտի 2008թ.): Մենք այդ հայտարարությունը գնահատում ենք իբրեւ նախաքննության մարմնին ուղղորդելու հրահանգ եւ պաշտոնական լիազորությունները գերազանցելու փաստ, որի արդյունքները երկար չսպասեցրին:
Մարտի 10-ին Հատուկ քննչական ծառայություն վկայություն տալու է հրավիրվել ԱԺ պատգամավոր, «Ժառանգություն» խմբակցության քարտուղար Ստյոպա Սաֆարյանը: Վկայություն տալուց հետո նրա եւ հարցաքննությանը ներկա փաստաբանի կողմից արձանագրություն է ստորագրվել նախաքննության արդյունքները չհրապարակելու վերաբերյալ: Հարցաքննության կապակցությամբ տրված հարցազրույցում Ստյոպա Սաֆարյանն այն գնահատել է ոչ բազմակողմանի եւ ոչ անաչառ: Չհրապարակելով նախաքննության տվյալներ` նա հայտնել է նաեւ, որ քննիչի կողմից իր անմեղության կանխավարկածը խախտող եւ ակնհայտ մեղադրանք պարունակող հարցեր են ուղղվել պատգամավորի կարգավիճակից բխող գործողությունների, հայտնած կարծիքների ու ԱԺ ամբիոնից ունեցած ելույթների կապակցությամբ, ինչն արգելվում է ՀՀ Սահմանադրության 21 եւ 66, «ԱԺ կանոնակարգ» ՀՀ օրենքի 9-րդ հոդվածներով:
Մարտի 12-ին Հատուկ քննչական ծառայության ՀԿԳ ավագ քննիչ Վահագն Հարությունյանի եւ նախաքննության նկատմամբ Գլխավոր դատախազությունում ձեւավորված դատավարական ղեկավարումն ու հսկողությունը իրականացնող խմբի ղեկավար Հակոբ Ղարախանյանի տված մամուլի ասուլիսում քննիչ Վ.Հարությունյանը, ապա նաեւ նույն օրը ՀՀ դատախազության մամուլի ծառայությունը հրապարակել են Ստյոպա Սաֆարյանի` ավելի քան 7 ժամ տեւած հարցաքննության ընդամենը մի հատված: Հաշվի առնելով դա` խնդրում ենք մեզ տրամադրել Ստյոպա Սաֆարյանի հարցաքննության ամբողջ տեքստի լուսապատճեն:
Ազգային ժողովի Ժառանգություն խմբակցության հայտարարությունը ընտրական եւ հետընտրական իրավիճակի վերաբերյալ
ժառանգություն խմբակցությունը համարում է, որ ս.թ. մարտի 1-ին Երեւանում արտակարգ դրություն հաստատելով` գործող նախագահը ընտրությունների արդյունքները եւ դրան նախորդող ողջ գործընթացը դուրս բերեց օրինականության շրջանակներից` խախտելով ՀՀ սահմանադրության 53.1 հոդվածը: Մեր պետականության կարճատեւ ընթացքում` անգամ ամենադժվարին պահերին ու օրերին, սկսած 1991-1994թթ. Արցախյան ազատագրական պատերազմից մինչեւ 1999թ. հոկտեմբերի 27-ի ահաբեկչությամբ պետության գլխատումը եւ դրանից հետո, երկրում կամ մայրաքաղաքում արտակարգ դրություն չի հայտարարվել, հրամանագրով չեն սահմանափակվել անձի քաղաքական ու քաղաքացիական իրավունքները: Համոզված լինելով, որ նախագահի այդ որոշումը համարժեք չէ իրավիճակին եւ հակասում է Հայաստանի միաջազգային պարտավորություններին, մասնավորապես Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 6-10 կետերին, Ժառանգությունը պահանջում է անհապաղ վերացնել արտակարգ դրությունը:
Երբ փետրվարի 2-ին Ձեր դատին ներկայացրեցի «Չոբանի երկիր Հայաստանս» վերնագրով գրառումս, համոզված էի, որ այն մեծ անդրադարձ կունենա բլոգի այլ մասնակիցների շրջանում, եւ ես չսխալվեցի: Բանը հասավ նույնիսկ կենդանիների իրավունքների ոտնահարման մեջ ինձ մեղադրմանը: Սակայն այժմ, ավելի քան երբեք, ես համոզված եմ, որ մենք դեռ շատ հեռու ենք Չկոչվելու «չոբանի երկիր»: Սակայն այս մասին՝ ավելի ուշ:
Նախ, մտովի հիշեցի ընկերոջս խոսքը (չգիտեմ էլ, ի՞ր խոսքն է, թե՞ ցիտել է մեկ այլ անձի).
Ես զարմանում եմ ոչ թե մարդկանց լկտիության, այլ նրանց լկտիության աստիճանի վրա:
Մեր հասարակությունը սոցիալական կոնֆլիկտ է ապրել և դեռ շարունակում է ապրել: Այսօր հասարակությունը գտնվում է սոցիալական կոնֆլիկտի այն փուլումը, որը բնորոշված է անվանել «մեռյալ» կետ: Այսօրվա ասուլիսում նման տեսակետ հայտնեց հոգեբան Կարինե Նալչաջյանը: Նա նշեց, որ այսօր դեռևս կան մարդիկ, որոնք իրենց բողոքը արտահայտելու ներքին պատրաստակամություն ունեն:
«Արտակարգ իրավիճակը պետք է չեղյալ հայտարարվի Հայաստանում, և անկախ, անկողմնակալ ու թափանցիկ հետաքննություն սկսվի՝ պարզաբանելու, թե ինչ է իսկապես տեղի ունեցել Երևանում մարտի 1-ին ոստիկանության և ընդդիմադիր ցուցարարների միջև առճակատման ընթացքում»-ասել է Եվրոպայի խորհրդի Մարդու իրավունքների հանձնակատար Թոմաս Համմարբերգը Հայաստան կատարած եռօրյա այցից հետո։ Այս մասին հայտնեցին ԵԽ մամուլի բաժնից:
ԱԺ նախագահ Տիգրան Թորոսյանը նախօրեին ընդունել է ԵԽ մարդու իրավունքների հանձնակատար Թոմաս Համարբերգին:
Աժ նախագահը նշել է, որ ստեղծված իրավիճակում կատարվել են քայլեր, որոնք լիովին համապատասխանում են ՀՀ Սահմանադրությանը և Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիային: Նշվել է նաև, որ արդեն արտակարգ իրավիճակի սահմանափակումները մեղմացվել են` նախագահը փոփոխություններ է կատարել երեք կետերում: «Սահմանափակումները մեկ նպատակ ունեն միայն` կայունացնել իրավիճակը և բացառել հասարակության մեջ նման բացասական երևույթների կրկնությունը»,- նշել է ԱԺ ղեկավարը:
Անդրադառնալով այս օրերին հնչած տարբեր օտարերկրյա հայտարարություններին` Տ. Թորոսյանը դրանք ոչ համարժեք է գնահատել. մասնավորապես երբ ասվում է, որ պետք է ազատ արձակել բոլոր ձերբակալվածներին և երկխոսություն սկսել ընդդիմության հետ` նկատի ունենալով Լևոն Տեր-Պետրոսյանին և իր համախոհներին, քանի որ նախ պետք է ձերբակալել նրանց, ովքեր հանցագործություն են կատարել` անկախ կուսակցական պատկանելությունից:
«Լ. Տեր-Պետրոսյանն ու իր համախոհները միակ ընդդիմադիր ուժը չեն, Հայաստանում մի շարք քաղաքական ընդդիմադիր ուժեր կան, որոնց հետ արդեն կայացվել են քաղաքական պայմանավորվածություններ: Իսկ նրանց հետ, ովքեր չեն ընդունում ոչ միջազգային դիտորդների կարծիքը, ոչ Սահմանադրական դատարանի վճիռը, ովքեր մերժում են ժողովրդավարական արժեքներն ու սկզբունքները, երկխոսության կոչը ձևական է դառնում»,-նկատել է ԱԺ նախագահը:
Հ.Գ. «Մի շարք քաղաքական ընդդիմադիր ուժեր» ասելով, ըստ երեւույթին, պարոն Թորոսյանը նկատի ունի իշխանությունների հետ քաղաքական կոալիցիա կազմած ՕԵԿ-ը եւ այդ կոալիցիային ձգտող ՀՅԴ-ն, «Արտաշի կուսակցությունը» եւ այս օրերին իրենց ընդդիմադիր հայացքները բազմիցս արտահայտած Վազգեն Մանուկյանի «ծաղկեփունջ»-կուսակցությունը: Մոռացա նշել սեւ դրոշակները ձեռքից շպրտած Արամ Հարությունյանին: Թող զարմանալի չհնչի, սակայն ԱԼՄ-ի Կարապետիչն իր ՍԴ ելույթով ավելի ընդդիմադիր է, քան Վազգեն Մանուկյանն իր խորը քաղաքական վերլուծություններով:
Հայաստանյան մի շարք հասարակական կազմակերպություններ շաբաթ օրը իրենց անհանգստությունն են հայտնել լրատվական դաշտում ստեղծված իրավիճակի առթիվ:
Երեւանի մամուլի ակումբը, Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեն, «Բազմակողմանի տեղեկատվության ինստիտուտ -Հայաստան»-ը, «Ինտերնյուս»-ը, Ժուռնալիստների «Ասպարեզ» ակումբը, Վանաձորի մամուլի ակումբը, Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակը եւ «Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ» հակակոռուպցիոն կենտրոնը համատեղ հայտարարության մեջ նշում են, որ մարտի 1-ից ի վեր տեղեկատվական ոլորտում եղել են օրինականության եւ արտակարգ դրության ռեժիմի բազմաթիվ խախտումներ:
Հեռահաղորդակցման միջազգային միության տվյալներով` 2007 թվականի օգոստոսի դրությամբ Հայաստանում ինտերնետ օգտագործողների թիվը 172 800 է (բնակչության 5.9 տոկոսը), իսկ հայաստանյան .am տիրույթում գրանցված դոմեյնների` ենթատիրույթների թիվը, 2007 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ` 9300:
Հայաստանի գործող նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի մարտի 1-ի հրամանագրով հայտարարված արտակարգ դրությունից հետո լրատվամիջոցների գործունեությանը զուգահեռ մտցվեցին նաեւ ինտերնետային սահմանափակումներ, հայաստանյան մի շարք կայքէջեր, այդ թվում եւ «Ազատություն» ռադիոկայանի հայկական ծառայության կայքէջը` azatutyun.am-ը, դարձան անմատչելի:
«Հայաստանում ինտերնետը լրատվության աղբյուր է ծառայում ինտերնետից օգտվողների ոչ ավել, քան 5 տոկոսի համար, մոտ 5 տարի առաջ, ըստ հարցման, այդ ցուցանիշը 1 տոկոս էր: Հետեւաբար ինտերնետային սահմանափակումները հիմնավորված եւ ողջամիտ չեմ համարում: Իրաքյան պատերազմի ընթացքում ԱՄՆ-ում եւս լրատվամիջոցներին կոչ արվեց լինել զուսպ եւ խուսափել կտրուկ, միակողմ հայտարարություններից, ոչ ստուգված տեղեկությունների հրապարակումից, սակայն ոչ ոք ինտերնետային զտում չէր իրականացնում, վերջինս ավելի բնորոշ է տոտալիտար երկրներին»,- «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում կարծիք հայտնեց «Տեղեկատվական իրավունքի եւ քաղաքականության կենտրոն»-ի տնօրեն, Հայաստանի ինտերնետ մատակարարող ընկերությունների միության խորհրդի անդամ Դավիթ Սանդուխչյանը:
Մեթյու Բրայզա. «Հայաստանում տեղի ունեցածը լուրջ հարված է ժողովրդավարությանը»
Ուրբաթ օրը Միացյալ Նահանգների փոխպետքարտուղարի օգնական Մաթյու Բրայզան «Ամերիկայի Ձայն»-ի ռուսական ծառայությանը տրված հարցազրույցում Հայաստանում տեղի ունեցած իրադարձությունները բնութագրեց իբրեւ «ողբերգություն», եւս մեկ անգամ կոչ անելով Հայաստանի կառավարությանը վերացնել արտակարգ իրադրությունը եւ վերականգնել ազատությունը մամուլը:
Թղթակցի այն հարցին, թե արդյոք Հայաստանում տեղի է ունեցել «գունավոր հեղափոխության» փորձ, ինչպես որոշ վերլուծաբաններ են պնդում եւ ինչպես ինքը վարչապետ Սերժ Սարգսյանը հայտարարեց վերջերս, բարձրաստիճան ամերիկացի պաշտոնյան պատասխանել է. - «Այն, ինչ տեղի է ունեցել Հայաստանում, ողբերգություն է, քանի որ զոհվել են մարդիկ: Դա լուրջ հարված էր ժողովրդավարությանը: Դա կարելի է դիտարկել որպես հեղափոխություն կամ որպես լուրջ հասարակական ընդհարում», - ասել է Մաթյու Բրայզան:
Ըստ ամերիկացի դիվանագետի, «ընտրությունները դուրս են եկել բնականոն գործընթացի սահմաններից եւ կարեւոր չէ, թե ինչպես են դրանք անվանվում»:
«Հայաստանում այսօր լուրջ խնդիրներ կան. հասարակությունը երկփեղկված է, կա բեւեռացում, մի շարք մարդիկ ձերբակալված են եւ դատվելու են: Բնականաբար, դրա արդյունքում կան մտահոգություններ` կապված մարդու իրավունքների պաշտպանության հետ», - «Ազատություն» ռադիոկայանին այսօր ասաց Եվրախորհրդի մարդու իրավունքների հարցերով հանձնակատար Թոմաս Համմարբերգը:
«Ակնհայտ է, որ այս ամենի մեջ կա քաղաքական ենթատեքստ: Քաղաքական գործիչների եւ, մասնավորապես, Սերժ Սարգսյանի հետ հանդիպման ժամանակ ես ասել եմ, որ անհրաժեշտ է սահմանափակել ձերբակալությունները: Դատական հետապնդումները պետք է իրականացվեն միայն այն դեպքերում, երբ կան բռնարարքների եւ հանցագործությունների իրական ապացույցներ, այլապես կստեղծվի այնպիսի իրավիճակ, երբ համատարած կասկածներ կլինեն, որ մարդիկ ձերբակալվել են իրենց գաղափարների համար», - ասաց եվրոպացի բարձրաստիճան պաշտոնյան:
Արտակարգ դրության մեղմացումից հետո էլ թերթերը լույս չտեսան
Այսօր առավոտյան, հակառակ սպասումների, այդպես էլ լույս չտեսան այն թերթերը, որոնք արտակարգ դրության պատճառով չէին տպագրվում, բայց պատրաստվում էին տպագրության` նախագահի հրամանագրում որոշակի փոփոխություններից հետո:
Պատրաստ համարները տպագրության չեն թողել արդեն տպարանում: Այս ճակատագրին են արժանացել «Առավոտ», «Հայկական ժամանակ», «Տարեգիր», «Հայք», «Չորրորդ իշխանություն», «Հրապարակ», «Ժամանակ Երեւան» թերթերը:
Հատված Ս.Սարգսյանի 13.03.08 հեռուստաեթերից.
«Ես երբեք չեմ փորձել Մանվել Գրիգորյանին ներքաշել քաղաքականության մեջ: Ես շատ-շատ ափսոսում եմ և ցավում եմ, որ նա, չգիտեմ ինչից ելնելով, փորձեց մտնել քաղաքականություն և փորձ արեց չենթարկվել գերագույն, գլխավոր հրամանատարին: Ես կարծում եմ, պետք է մանրամասները պարզվեն, և խնդիրը պետք է լուծում ստանա»:
Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ. «ԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԵՎ ԸՆԴԴԻՄՈՒԹՅԱՆ ԵՐԿԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆԸ ԲԱՑ Է ԹՈՂՆՎԱԾ»
Իշխանությունների և ընդդիմության երկխոսությունը բաց է թողնված: Այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ այսպիսի հայտարարություն արեց արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը: «Ցավոք սրտի, մենք բաց ենք թողել դրա ճիշտ պահը, չնայած որ այդ շանսն իրականում ունեինք»,- ասաց նախարարը` հավելելով, դրանում ոչ ոքի չի մեղադրում: Արտաքին գործերի նախարարի կարծիքով, եթե այդ պահը ճիշտ օգտագործվեր, Հայաստանին կհաջողվեր ոչ միայն խուսափել մարտի 1-ի իրադարձություններից, այլև` այսօր երկում նորմալ իրավիճակ կլիներ:
Նախարարը վստահություն հայտնեց, որ մի հրաշալի օր, երբ երկիրը սթափվի, հնարավոր կլինի օբյեկտիվ գնահատել ընտրական ժամանակաշրջանում ստեղծված իրավիճակը:
Միևնույն ժաանակ, նա հավելեց, որ երկխոսություն հաստատելու հարցը մշտապես պետք է մնա օրակարգում և դրա լուծումը կախված է նախկին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանից: Վարդան Օսկանյանը վստահություն հայտնեց, որ երկխոսությունը կկայանա և Հայաստանը կհաղթահարի ներկայիս իրավիճակը:
Էջ 1/1 •